มนุษย์ทุกคนบนโลกนี้ล้วนแต่มีเรื่องราวของแต่ละบุคคลที่น่าสนใจ เพียงแต่ว่าทุกละเลยไม่ได้รับการบันทึกไว้ ขอชวนทุกท่านบันทึกประวัติศาสตร์ชีวิตส่วนบุคคลของตัวเองและคนรอบข้าง
ด้วยคำถาม เก็บบันทึกประวัติศาสตร์ชีวิตของคนใกล้ตัวไว้ให้ลูกหลานและตนเองเมื่อจากไป
ผมอยากเล่าเรื่องของบุคคลสำคัญที่ผมได้รู้จักและเคยบันทึกพูดคุยให้ฟัง 2 เรื่อง
- พระเจ้าตาก ต่อเรือจากจันทบุรีมากู้กรุงศรีอยุธยาจริงหรือ สมมติฐานนี้
ในช่วงเวลาที่ผมจัดรายการประวัติศาสตร์ทาง สถานีวิทยุ FM102 ของเนชั่น
ได้มีโอกาสไปสัมภาษณ์ขอความรู้ พลเรือเอก รุ่งรัตน์ บุญยรัตพันธ์ รองปลัดกระทรวงกลาโหม ในเวลานั้น ท่านได้ให้ข้อมูลและความรู้ประวัติศาสตร์และการเดินเรือในอดีต ในครั้งนั้นผมได้อัดคลิปและโพสเผยแพร่บนยูทูบออกไป จากนั้น 3 ปี หลังจากที่ท่านเกษียณจากราชการไม่นานนัก ท่านได้ถึงแก่กรรมเส้นโลหิตในสมองแตก ภรรยาของท่านบอกกับผมว่า “นี่คือความทรงจำที่เหลืออยู่ของพี่ปู (ชื่อเล่นของท่านนายพล) ขอบคุณมากนะคะที่ได้บันทึกไว้” ผมไม่คิดว่าการบันทึกวีดีโอจากสมาร์ทโฟนครั้งนั้น จากไอโฟน 4 ใน กลางปี พ.ศ.2555 จะเป็นประวัติศาสตร์บันทึกชีวิตให้กับผู้จากไป
https://www.youtube.com/watch?v=HRAKPv4mfUE
พลเรือเอก รุ่งรัตน์ บุญรัตนพันธ์
- เช้าตรู่อังคาร 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2560 วีรบุรุษของชาติ อ่าวมะนาวในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้ลาจากโลกนี้ไป พล.อ.ท. ศรีศักดิ์ สุจริตธรรม เป็นนายทหารคนแรกที่เห็นทหารญี่ปุ่น บุกไทย ที่อ่าวมะนาว อ.เมือง จ.ประจวบคีรีขันธ์ ในเช้าตรู่ย่ำรุ่งของวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ.2484 จุดนั้นเป็นจุดเริ่มต้นการรบที่หนักหน่วง ญี่ปุ่นบุกยึดสถานีตำรวจ และ ตัวอำเภอเมือง ประจวบคีรีขันธ์ การสู้รบเป็นอย่างดุเดือด เป็นเวลา 2 วัน ซึ่ง วันหนึ่ง กัปตันสฤษดิ์พร ภิบาลกุล ปัจจุบัน อายุ 84 ปี เมื่อปลายปี พ.ศ. 2555
ได้ชวนผมไปสัมภาษณ์ชีวิตของท่านและเล่าเหตุการณ์ไว้ วันนั้นจำได้ว่าท่านอายุ 96 ปี แต่ยังมีความจำเป็นเลิศ คลิปนี้ก็ได้เผยแพร่ในยูทูป เช่นกัน
https://www.youtube.com/watch?v=wU9QegOw8Z0
พลอากาโท ศรีศักดิ์ สุจริตธรรม
สองเหตุการณ์นี้ทำให้ผมเห็นความสำคัญถึงการบันทึกประวัติศาสตร์ในชีวิตว่าสำคัญอยากยิ่งก่อนที่คนรักและคนสำคัญในชีวิตของคุณจะจากไป เพราะทุกคนต้องตาย
ซึ่งในเวลานั้นผมก็ไม่ได้คิดอะไรมากมาย แต่ก็เพียงสัมภาษณ์เพื่อเก็บประวัติศาสตร์ไว้
และในที่สุดผมก็ได้มาฟัง TED Talks เป็นรูปแบบการพูดในที่สาธารณะที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในโลก
Dave Isay (มีซับไตเติ้ลภาษาไทย)
https://www.ted.com/talks/dave_isay_everyone_around_you_has_a_story_the_world_needs_to_hear
Dave Isy เป็นนักสื่อสารมวลชน เขาได้รับรางวัล TED Prize 2015 รางวัลสำหรับนักพูดสาธารณะ สิ่งที่เขาได้ก็คือการบันทึกชีวิตของทุกคนไว้เป็นประวัติศาสตร์ไม่ว่าคุณจำเป็นใครก็ตาม ยาก ดี มี จน หรือแม้แต่คนที่อยุ่ในคุก เสียงของทุกคนเป็นพินัยกรรมที่จะบ่งบอกว่าคุณเป็นใคร
หลังจากที่ผมได้ฟังเขาพูดแล้ว อยากให้ทุกท่านได้ฟังผ่านทาง TED Talks ด้วยนะครับว่า
ชีวิตของคนเราทุกคนควรบันทึกไว้ขนาดไหน มีตัวอย่างที่สนใจที่เรียนรู้จากส่ิงที่เขาพูดใน TED Talks ก็คือ พ่อของซึ่งเป็นหมอแต่ภายหลังยอมรับว่าเป็นเกย์ เขาเสียใจมาก
ด้วยความที่เป็นนักจัดรายการวิทยุ เขาได้สัมภาษณ์ผู้คนมามากมาย และได้จัดทำบู๊ธหรือห้องบันทึกเสียงในสถานีรถไฟแกรนด์เซ็นทรัล เปิดให้คนทุกคนได้เข้ามาสัมภาษณ์ชีวิตซึ่งกันและกัน
ใน TED Talks เขาได้ยกตัวอย่างว่า แม่คนหนึ่ง ลูกถูกฆ่าตาย โดยวัยรุ่นในแก๊งค์ 10 ปีต่อมา เขาไปในคุกดูว่า คนที่ฆ่าลูกเขาเป็นใคร ภายหลัง วัยรุ่นที่ฆ่าลูกค้า ย้ายมาอยู่ข้างบ้าน และ บอกว่า แม่นี้ได้นำพาชีวิตของเขาไปในทางที่ถูกต้อง เป็นเรื่องดีๆ ที่แปลกมาบนโลกใบนี้ยังมีแบบนี้ด้วยหรือ
เขาเล่าต่อไปว่าด้วยเทคโนโลยีเขาได้พัฒนาแอพ Stortycrop ขึ้นมาอยู่บนสมาร์ทโฟนเพื่อให้ทุกคนได้สัมภาษณ์ ประวัติศาสตร์ชีวิต และเสียงทั้งหมดนี้จะถูกส่งบันทึกไปไว้ที่ ห้องสมุดรัฐสภาของสหรัฐอเมริกา สิ่งเหล่านี้จะเป็นการบันทีกเสียงและประวัติศาสตร์ของมนุษย์คนธรรมดามากที่สุดเท่าที่เคยมีมาบนโลก คำได้ทิ้งท้ายว่า เขาเคยสัมภาษณ์พ่อของเขา และในที่สุดพ่อของเขาก็เป็นโรคมะเร็ง
ในคืนวันที่พ่อเสียชีวิต เขาได้ฟังเสียงพ่อของเขาด้วยความซาบซึ้ง เป็นเสียงของคนที่มีความสำคัญที่สุดในชีวิตของเขาแม้ว่าเขาจะไม่ได้ในสิ่งที่พ่อเป็น
ขอชวนชวนทุกท่านรับฟัง
ผมอยากขอเชิญชวนทุกได้สัมภาษณ์หรือบันทึกประวัติศาสตร์ชีวิตของคนรอบข้าง เพื่อนที่ทำงาน คนที่อยู่ในชุมชน เพื่อนรัก ญาติ พี่น้อง เพื่อให้รู้ว่าพวกเขาคือใคร ต้องการอยากจะฝากอะไรไว้ เป็นพินัยกรรมด้วยเสียงหลังจากที่เขาจากไป พร้อมกับเก็บองค์ความรู้ภูมิปัญญาที่อยู่ในตัวของเขาไว้ให้กับคนรุ่นหลังได้รู้จัก สำหรับผมแล้วอยากขอเสนอว่าถ้าหาก ผู้ถูกสัมภาษณ์ยินยอมก็โพสขึ้นยูทูปไปแล้วครับ ภายในแอพ Storycrop มีแนวคำถามสำเร็จรูปไว้เป็นข้อๆ แล้ว ซึ่งในฐานะที่ผมเป็นผู้สื่อข่าว ขอบอกได้ว่าเป็นแนวคำถามที่สุดยอดมาก ผ่านการทดสอบถามแล้วมาเป็นแสนๆ คน
ผมขอนำแนวคำถามที่แปลไว้มาให้ทุกคนได้ลองสัมภาษณ์กันและบันทึกครับ
Great Questions for Anyone
Who has been the most important person in your life? Can you tell me about him or her?
ใครเป็นบุคคลสำคัญในชีวิตของคุณ > เล่าให้ฟังชีวิตของเขาหรือเธอ
What was the happiest moment of your life? The saddest?
อะไรเป็นช่วงเวลาที่มีความสุขในชีวิตของคุณ และ ความเศร้า ด้วยเป็นอย่างไร
Who has been the biggest influence on your life? What lessons did that person teach you?
ใครที่มีอิทธิพลมากที่สุดกับชีวิตของคุณ และ มีบทเรียนอะไรบ้างที่เขาสอนให้กับคุณ
Who has been the kindest to you in your life?
ใครเป็นผู้ที่ใจดีและมีเมตตาที่สุดในชีวิตของคุณ
What are the most important lessons you’ve learned in life?
บทเรียนอะไรที่สำคัญและยิ่งใหญ่ที่สุดในชีวิตที่คุณได้ประสบและเรียนรู้
What advice would you give to your teenage self?
อะไรที่คุณอยากให้คำแนะนำกับวัยรุ่นหรือบุคคลที่มีอายุน้อยกว่าคุณ
What is your earliest memory?
ความทรงจำแรกเร่ิมที่คุณเริ่มจำได้ในชีวิตคืออะไร
What is your favorite memory of me?
อะไรคือสิ่งที่ความทรงจำที่คุณมีต่อฉันมากที่สุดในชีวิต
Are there any funny stories your family tells about you that come to mind?
มีเรื่องราวอะไรสนุกสนานเกี่ยวกับครอบครัวและชีวิตของพวกคุณเล่าให้ฟังหน่อย
Are there any funny stories or memories or characters from your life that you want to tell me about?
คุณมีเรื่องราวสนุกสนานจากความทรงจำและความประพฤติจากชีวิตของคุณเล่าให้ฟังหน่อย
What are you proudest of?
อะไรคือสิ่งที่ภูมิใจที่สุดในชีวิตของคุณ
When in life have you felt most alone?
ช่วงเวลาไหนในชีวิตที่คุณรู้สึกโดดเดี่ยวและเปล่าเปลี่ยวอ้างว้าง
If you could hold on to one memory from your life forever, what would that be?
ถ้าคุณอยากคุณความทรงจำที่ยอดเยี่ยมในชีวิตไปตลอดกาล คือช่วงเวลาไหน
How has your life been different than what you’d imagined?
ชีวิตของคุณเปลี่ยนแปลงแตกต่างจากที่คุณคาดหวังจินตนการไว้หรือไม่อย่างไร
How would you like to be remembered?
คุณมีวิธีการจดจำในสิ่งเหล่านี้อย่างไร
Do you have any regrets?
คุณมีความเสียใจบ้างไหม
What does your future hold?
อะไรที่ยังคงค้างในอนาคตแล้วอยากจะทำต่อไป
What are your hopes for what the future holds for me? For my children?
อะไรคือสิ่งที่คุณหวังในอนาคต สำหรับพวกเรา และ เด็กๆ ลูกหลาน เยาวชน
If this was to be our very last conversation, is there anything you’d want to say to me
ถ้านี่คือคำพูดบทสนทนาสุดท้ายในชีวิต คุณต้องการอยากจะบอกอะไร
For your great great grandchildren listening to this years from now: is there any wisdom you’d want to pass on to them? What would you want them to know?
ภูมิปัญญาอะไรที่สุด ที่เราควรส่งต่อบอกให้กับลูกหลานที่เขาควรรับทราบ
Is there anything that you’ve never told me but want to tell me now?
อะไรบ้างที่คุณยังไม่เคยบอกฉัน และต้องการบอกเดี๋ยวนี้
Is there something about me that you’ve always wanted to know but have never asked?
อะไรบางสิ่งเกี่ยวกับตัวฉันที่คุณอยากให้ฉันรู้และไม่เคยบอกกับฉัน
ขอให้ทุกท่านมีความสุขกับการบันทึกประวัติศาสตร์บุคคลที่รักและบุคคลสำคัญในชีวิตของท่าน
และให้เขาได้พูดถึงตัวของท่านบ้างนะครับ
