อันที่จริงตลาดเงินและค่าเงินของประเทศย่านเอเชียอาคเนย์ก็ตกลงมาเหมือนๆ กัน ตลาดอธิบายว่า เป็นปฏิกริยาที่นักลงทุนตกใจกับการขึ้นเป็นประธานาธิบดีของโดนัลด์ ทรัมป์ แต่หุ้นตกลงแล้วก็ขึ้น ค่าเงินของหลายประเทศแม้จะลดค่าลงเมื่อเทียบดอลลาร์ แต่ก็ไม่รูดทะราดเหมือนริงกิตมาเลเซีย
ริงกิตตกลงต่ำสุดในรอบ 2 ทศวรรษเมื่อ 14 พ.ย.
ต่อมาอีกสัปดาห์กว่าๆ นายกรัฐมนตรี นาจิบ ราซะก์ ก็เปิดห้องรับแขกให้สื่อมวลชนเข้าไปสัมภาษณ์เพื่อบรรเทาความกังวลของตลาด ท่านนายกรัฐมนตรีสวมสูทสีน้ำเงิน ปลดกระดุมเสื้อเชิ้ต ไขว่ห้างมือถือถ้วยน้ำชาด้วยท่าทีสบายๆ แล้วก็บอกกับสื่อมวลชนว่า ไม่ต้องห่วงมากหรอก สถานการณ์ไม่ได้น่าวิตกเหมือนที่หลายคนคิด นำมาสู่การรายงานของสื่อใหญ่ท้องถิ่นอย่างเดอะสตาร์ พาดหัวว่า
Najib: Performance of ringgit not as bad as some claim
การนั่งเอนหลัง ไขว่ห้างด้วยท่าทีสบายๆ เป็นภาษาท่าทางที่ผู้นำมาเลเซียต้องการสื่อสารไปยังสาธารณะ ไม่ให้เกิดหวาดวิตกและเรียกความเชื่อมั่นกลับคืนมา
ความเชื่อมั่นเป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุดประการหนึ่งของระบบเศรษฐกิจ สมัยเมื่อครั้งสหรัฐอเมริกาเกิดเศรษฐกิจตกครั้งใหญ่ก่อนสงครามโลก ครั้งนั้นธนาคารแห่ล้มตามกันเป็นโดมิโนเพราะคนเกิดความวิตกแล้วแห่ถอนเงินกัน ธนาคารที่ดีๆ พลอยล้มคว่ำไปด้วย เรื่องค่าเงินก็เช่นกัน หากว่าผู้คนเกิดวิตกขายริงกิตทิ้งไปถือเงินสกุลอื่นแทนมันก็จะยิ่งซ้ำเติมเข้าไปอีก
แต่ดูเหมือนว่าความพยายามสื่อสารเรียกความเชื่อมั่นของนาจิบ ราซะก์ในรอบนี้ไม่ประสบความสำเร็จ ค่าเงินริงกิตต้นสัปดาห์แรกของเดือนธันวาคมหลังจากที่เขาออกสื่อยังคงไม่กระเตื้อง ปีนี้เป็นปีที่นายกรัฐมนตรีนาจิบ ราซะก์ เจอมรสุมใหญ่น้อยซัดใส่ตลอดทั้งปี แต่ละลูกหนักๆ ทั้งนั้น รัฐบาลสวิสและอัยการสหรัฐต่างก็เล่นเรื่องอื้อฉาวกองทุน 1 MDB เรื่องอื้อฉาวที่เกี่ยวข้องกับเงินมหาศาลเรื่องนี้จะเป็นชนักติดตัวเขาไปตลอด ไหนจะการเมืองภายในประเทศที่มีกลุ่มเสื้อเหลืองที่เติบโตขึ้นมาออกมาบนท้องถนนขับไล่เขา รอบล่าสุดเป็นแรลลี่ #bersih5 รัฐบาลงัดทุกมาตรการออกมา จับกุมแกนนำเดินขบวนไปล่วงหน้าเป็นการป้องปราม แต่ก็ไม่สามารถหยุดจำนวนผู้ออกมาสวมเสื้อเหลืองเดินบนท้องถนนได้
นาจิบ ราซะก์ ยังประคับประคองรัฐบาลของเขาผ่านปีที่ยุ่งยากมาได้ จนกระทั่งเจอมรสุมลูกสำคัญคือค่าเงินริงกิตเอาในช่วงปลายปี และในบรรดามรสุมทั้งหลาย ดูเหมือนค่าเงินริงกิตนี่ล่ะที่อาจจะถึงขั้นทำรัฐนาวาอับปางได้ เพราะเรื่องอื้อฉาวพัวพันทุจริต 1 MDB มันค่อนข้างไกลตัว ต่อให้เป็นเงินมหาศาลของรัฐและมีการทุจริตคอรัปชั่นแต่ก็มีเพียงคนกลุ่มหนึ่งเท่านั้นที่เกิดปฏิกิริยาขึ้น ขบวนการเสื้อเหลืองก็ยังเป็นคนกลุ่มใหญ่กลุ่มหนึ่งที่รัฐยังพอควบคุมสถานการณ์ไม่ให้กลายเป็นการประท้วงใหญ่ลุกลามไม่เลิกเหมือนประเทศอื่น
แต่ทว่าค่าเงินริงกิตนั้น มันเป็นเรื่องเศรษฐกิจที่อาจจะกระทบกับประชาชนส่วนใหญ่ นาจิบ ราซะก์ ปฏิเสธความรับผิดชอบไม่ได้เลย เพราะว่าเขายังควบตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังอีกตำแหน่งด้วย ถ้าริงกิตจะนำไปสู่เศรษฐกิจมาเลเซียลงเหว ก็คือ นาจิบ ราซะก์ คนเดียวกันนี้แหละที่ต้องรับหน้าเสื่อ!
ค่าเงินริงกิตที่อ่อนลงเมื่อราว ๆ 1 ปีก่อนเกิดขึ้นไม่นานแล้วค่อยๆ กระเตื้องขึ้นมา แต่สำหรับรอบนี้ส่อว่าจะยุ่งยากกว่า ข่าวท้องถิ่นชายแดนปักษ์ใต้บอกว่าพ่อค้าชายแดนปฏิเสธไม่รับริงกิตเป็นตัวสะท้อนหนึ่ง ที่บ่งบอกว่าค่าเงินยังไม่นิ่ง และขาดเสถียรภาพ การออกมาให้สัมภาษณ์ยืนยันด้วยตนเองของนาจิบ ราซะก์เมื่อสัปดาห์ก่อนไม่ได้ช่วยอะไรนัก
ทั้งรัฐบาลและธนาคารชาติของเขางัดมาตรการควบคุมการไหลออกของเงินที่เข้มงวดขึ้น กล่าวคือ ให้ผู้ส่งออกนำรายได้เงินตราต่างประเทศ 75% มาแลกเป็นเงินริงกิต ขึ้นดอกเบี้ยเงินฝากเป็น 3% กว่า ให้ธุรกรรมในประเทศค้ากันในสกุลริงกิต และสุดท้ายคือ ห้ามธนาคารต่าง (ที่ตั้งในประเทศ) ซื้อขายริงกิตล่วงหน้า (ในต่างประเทศ) น้องๆ เมื่อครั้งมหาธีร์ โมฮัมหมัดทำ Capital Control เมื่อสมัยวิกฤตต้มยำกุ้ง
อันที่จริงผู้ส่งออก/ภาคการส่งออก รวมถึงกิจการปิโตรเลียมและน้ำมันของมาเลเซียควรจะได้รับประโยชน์อย่างยิ่งจากค่าเงินตก ยิ่งค่าเงินลดพวกเขาก็น่าจะเก็บเกี่ยวดอลลาร์ได้เพิ่มขึ้น แต่รอบนี้พวกเขาที่เป็นกลุ่มผู้ได้รับประโยชน์เต็มๆ ต้องรีบแลกเงินกลับมาเป็นริงกิต ต้องกลับมาช่วยแบกภาระส่วนรวมให้กับประเทศ มองในอีกแง่หนึ่งค่าเงินตกขนาดนี้แต่ภาคส่งออกมาเลเซียกลับไม่ได้เก็บผลประโยชน์ชนิดน้ำขึ้นรีบตักได้เต็มที่ เพราะตักมาแล้วรัฐบาลสั่งให้เทแบ่งให้ส่วนรวมบ้าง
ไม่รู้จะหยุดเลือดไหลได้แค่ไหน เพราะธุรกรรมการเงินยุคปัจจุบันปิดยังไงก็ไม่สนิท ห้ามธนาคารต่างชาติซื้อขายล่วงหน้า แต่ธนาคารหรือสถาบันการเงินอื่นนอกมาเลเซียเขาก็ยังค้าล่วงหน้ากดค่าริงกิตได้อยู่ ซึ่งประเด็นนี้หากมองในแง่ทฤษฎีสมคบคิดจะยิ่งพบว่ามันมีช่องให้ยักษ์ใหญ่บางรายที่ต้องการล้มนาจิบ ราซะก์กับอัมโนเขามีช่องทางถล่มเศรษฐกิจมาเลเซียได้จริงๆ แล้วหากโยงกลับไปกรณีเครื่องบินมาเลเซียแอร์ไลน์ถูกอุ้มหายไปไร้ร่องรอย รัฐบาลของนาจิบ ราซะก์นั้นค่อนข้างสนิทกับจีนมากกว่าตะวันตกด้วยซ้ำไป ยิ่งหากมองจากแง่มุมนี้เรื่องราวของค่าเงินริงกิตออกจะน่าห่วงยิ่งขึ้นไปอีก
ปัญหาเศรษฐกิจเป็นเรื่องปากท้อง เกี่ยวข้องกับคนทุกหมู่เหล่าในวงกว้าง แล้วปัญหาเศรษฐกิจก็จะกระทบกับเสถียรภาพและความนิยมในตัวรัฐบาล นาจิบ ราซะก์และอัมโนมีฐานที่แข็งแกร่ง คนมาเลย์ในชนบท ชนชั้นกลางส่วนใหญ่ก็ยังคงเป็นฐานสนับสนุนของอัมโนแม้จะลดลงจากเมื่อยุคมหาธีร์ โมฮัมหมัดก็ตาม คนในชนบทไม่เท่าไหร่หรอก เพราะวงจรชีวิตของเขายังดำรงชีวิตด้วยระบบการค้ารูปริงกิตอยู่ แต่สำหรับชนชั้นกลางขึ้นไปที่เริ่มต้องหาซื้อข้าวของนำเข้า ที่ไม่สามารถเดินทางไปเที่ยวต่างประเทศได้เพราะปีนี้ค่าเงินตกมาก ปกติแล้ววันหยุดยาวอย่างเทศกาลปีใหม่ คนมาเลย์จำนวนหนึ่งจะข้ามไปเที่ยวเซนโตซ่าที่สิงคโปร์ พวกที่อยู่ทางเหนือแถวปีนังจะข้ามมาเที่ยวภาคใต้ของไทย จำนวนเงินในกระเป๋าและอำนาจซื้อที่ลดลงของเขามีผลต่อความเชื่อมั่นในรัฐบาลพร้อมกันไป
ความพยายามของธนาคารชาติมาเลเซีย หรือ Bank Negara ที่งัดมาตรการแก้ปัญหาค่าเงินเป็นอะไรที่ควรจับตามองใกล้ชิด ขณะที่เขียนบทความ (5 ธ.ค.) สื่อมาเลเซียพยายามประโคมข่าวพาดหัวว่าค่าเงินริงกิต/ดอลลาร์สหรัฐของวันนี้กระเตื้องแข็งขึ้นมาแล้ว นี่เป็นรูปธรรมของการสัประยุทธ์ทางการเงินที่ยังต้องใช้เวลาอีกสักพักใหญ่ รอดูผลลัพธ์ นาจิบ ราซะก์ ยังต้องเหนื่อยจนกระทั่งถึงส่งท้ายปี 2016 เลยทีเดียว.
อ่านประกอบ
Battered Malaysian ringgit keeps tumbling: 5 key questions
http://www.channelnewsasia.com/news/business/battered-malaysian-ringgit-keeps-tumbling-5-key-questions/3333712.html
Najib: Performance of ringgit not as bad as some claim
http://www.thestar.com.my/news/nation/2016/11/28/najib-performance-of-ringgit/
Ringgit opens higher against US$ Monday on new Bank Negara measures
http://www.thestar.com.my/business/business-news/2016/12/05/ringgit-opens-higher-against-us$/
